Het grenzeloze werkveld van de politie
December 2016
Het grenzeloze werkveld van de politie
Externe veiligheidsontwikkelingen en hun implicaties voor internationale samenwerking
Franca van der Laan, Anne Bakker, Kars de Bruijne, Sheila Jacobs, Lennart Landman, Thomas Rijken & Wouter Zweers

Interne en externe veiligheid zijn sterk met elkaar verweven en dat heeft invloed op het werkveld van de Nederlandse politie. Conflicthaarden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika corresponderen met terroristische dreigingen in Nederland, terwijl migratiestromen, eveneens veelal voortkomend uit crisis- en conflictsituaties, resulteren in een complex aan veiligheidseffecten, zowel onderweg als in de landen van bestemming. Van een andere orde zijn de spanningen in de Turkse gemeenschap in Nederland in reactie op de mislukte couppoging in Turkije. Dit zijn slechts enkele voorbeelden die tonen hoe belangrijk het is voor de politie om goed op de hoogte zijn van veiligheidsontwikkelingen in het buitenland. In dit rapport worden ontwikkelingen op het gebied van criminaliteit, terrorisme en openbare orde in kaart gebracht door middel van een vijftal regiostudies die samen een mondiaal beeld opleveren. Per werelddeel wordt van de meest prominente ontwikkelingen onderzocht in hoeverre zij impact hebben op het takenpakket van de politie in Nederland. Van de veiligheidsfenomenen die voor Nederland van belang zijn, wordt ten slotte geïnventariseerd welke typen actoren in de betreffende regio een belangrijke rol hebben in de aanpak. Het doel van deze ‘van-buiten-naar-binnen’-aanpak is bij te dragen aan een optimale inzet van de instrumenten die de Nederlandse politie tot haar beschikking heeft voor internationale politiesamenwerking.

Uitgangspunt van de studie is dat interne en externe veiligheidsfenomenen ruwweg op vier manieren met elkaar verbonden kunnen zijn, namelijk door middel van logistieke, sociale, culturele en digitale connecties. Verbanden die in de regioanalyses zijn gevonden, worden aan de hand van deze typologie geduid, in de hoop zo meer inzicht te vergaren in de vraag wanneer externe ontwikkelingen relevant zijn voor de Nederlandse politie. Drugshandel, cybercrime, migratie en terrorisme blijken voor Nederland belangrijke grensoverschrijdende thema’s te zijn. Europa en de MENA-regio hebben een sterke en directe veiligheidsrelatie met Nederland: vrijwel alle thema’s die in deze regio’s prominent aan de orde zijn, zijn in Nederland eveneens hoog geprioriteerd. Een andere belangrijke conclusie is dat Sub-Sahara Afrika meer aandacht verdient, gezien de grote dynamiek van veiligheidsontwikkelingen aldaar, ontwikkelingen, die deels direct maar voor een deel ook indirect en op termijn de Nederlandse veiligheidssituatie beïnvloeden. In scorecards geeft dit rapport per regio weer hoe een veelheid aan externe veiligheidsdreigingen Nederland raakt, variërend van witwaspraktijken op het Arabisch schiereiland en de illegale winning van natuurlijke bronnen in Zuid-Amerika tot het dumpen van e-waste in West-Afrika en de bloeiende handel in namaakgoederen uit Oost-Azië.

About the authors


Franca van der Laan is a senior research fellow, seconded by the Dutch Police at Clingendael. She focuses on police contributions to (future) Crisis Management Missions, organised crime and terrorism threat assessments and on international police cooperation issues.

Anne Bakker is a research fellow at the Security cluster of Clingendael Research. Her work focuses on European security and defence, particularly on the EU's Common Security and Defence Policy (CSDP). She is involved in projects on defence cooperation models, the implications of the EU's Global Strategy for the CSDP and parliamentary involvement therein.

Kars de Bruijne is a research fellow at the Security Cluster of the Clingendael Research Department. He specializes in political violence in intra-state conflicts and research methodology. At Clingendael he is involved in projects on trend-analysis in international relations and expert forecasting such as the Clingendael Strategic Monitor.

Sheila Jacobs is an intern at the Security cluster of Clingendael Research. She focusses on European security and defence and on a variety of topics related to international security, including counterterrorism, organized crime and migration.

Lennart Landman is research fellow at the Clingendael Institute. He specializes in European security and defence issues and strategic futures, but also has a keen interest in technology in the context of international security. He has worked on various projects on multilateral defence cooperation and the EU Common Security and Defence Policy.

Thomas Rijken is project assistant at the Clingendael Institute, where he focuses on international security and terrorism. He is involved in trend analyses and scenario/future building studies, including the Clingendael Strategic Monitor.

Wouter Zweers is a project assistant at the Clingendael Institute where he focuses on a wide range of EU-related issues, including EU foreign policy and the European Neighbourhood Policy. He is involved in projects on EU policies towards Eastern Partnership countries, EU Strategic Partnerships and EU financial instruments for foreign policy.

Cover photo

© Flickr.com / Dominic Alves